Nguyên nhân và cách khôi phục thứ hạng bị tụt trên Google – SEOer cần biết

Trong lĩnh vực SEO, dù bạn có kinh nghiệm và kỹ năng đến đâu thì việc từ khóa bị tụt hạng trên Google vẫn là điều không thể tránh khỏi. Nguyên nhân của hiện tượng này rất đa dạng và có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Có những trường hợp bạn có thể dự đoán trước, chẳng hạn như khi thay đổi cấu trúc website hoặc cập nhật nội dung lớn. Tuy nhiên, cũng có những lúc thứ hạng giảm một cách bất ngờ, khiến nhiều người làm SEO cảm thấy bối rối.

Một số nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến sự biến động thứ hạng bao gồm việc Google cập nhật thuật toán, thay đổi cách hiển thị kết quả tìm kiếm (SERP), hoặc sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành mà bạn đang hoạt động. Việc nhận biết rằng rủi ro luôn tồn tại là bước đầu quan trọng, nhưng điều then chốt để duy trì và cải thiện thứ hạng lại nằm ở khả năng xác định đúng nguyên nhân và có chiến lược xử lý phù hợp.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cách tiếp cận hệ thống và bài bản đối với vấn đề tụt hạng từ khóa. Tôi sẽ phân tích chi tiết những nguyên nhân phổ biến nhất, giới thiệu một số công cụ phân tích dữ liệu hiệu quả, đồng thời chia sẻ các phương pháp chuyên sâu giúp bạn từng bước khôi phục vị trí trên Google nếu website của bạn đang gặp tình trạng giảm thứ hạng đáng kể. Đây là những kiến thức thiết yếu, được đúc kết từ kinh nghiệm thực chiến với hàng nghìn chiến dịch SEO thành công cho các thương hiệu lớn trên thế giới.

1. Phân tích nguyên nhân khiến thứ hạng bị tụt

Trong quá trình làm SEO, việc thứ hạng từ khóa có biến động là điều hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, điều cần lưu ý là những cú tụt hạng nghiêm trọng thường xuất phát từ các vấn đề kỹ thuật hoặc sai lầm trong chiến lược SEO. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, những tình trạng này có thể gây tổn thất lớn về lưu lượng truy cập và doanh thu. Do đó, việc sở hữu dữ liệu chính xác và đáng tin cậy là nền tảng để đưa ra quyết định đúng đắn và định hướng phục hồi hiệu quả.

Dựa trên kinh nghiệm triển khai hàng nghìn chiến dịch SEO cho các thương hiệu lớn, dưới đây là các bước phân tích và xử lý tình trạng tụt hạng mà bạn nên thực hiện ngay để nhanh chóng đưa website trở lại vị trí mong muốn.

1.1. Kiểm tra các thay đổi gần đây trên website

Bước đầu tiên trong quá trình phân tích là rà soát kỹ lưỡng tất cả những cập nhật và thay đổi gần đây trên website của bạn. Một số thay đổi phổ biến có thể bao gồm:

• Nâng cấp kỹ thuật như thay đổi máy chủ, cập nhật hệ thống quản lý nội dung hoặc chuyển đổi hosting.
• Thay đổi giao diện hoặc cấu trúc tổng thể của website.
• Chỉnh sửa nội dung chính hoặc cập nhật thông tin trên các trang quan trọng.
• Thay đổi cấu trúc URL hoặc điều chỉnh các đường dẫn trên website.

Khi có sự thay đổi, Google cần thời gian để “đánh giá lại” và hiểu cấu trúc mới của trang web, điều này thường gây ra sự dao động tạm thời trong thứ hạng. Tuy nhiên, nếu sau vài ngày hoặc vài tuần thứ hạng vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục, bạn cần tiến hành điều tra sâu hơn để xác định nguyên nhân gốc rễ.

Ngay cả những thay đổi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng lâu dài đến hiệu suất SEO. Vì vậy, hãy kiểm tra lại nhật ký thay đổi (change log) chi tiết để phát hiện những điểm bất thường hoặc sai sót tiềm ẩn.

1.2. Đảm bảo Google vẫn đang index những trang quan trọng

Một nguyên nhân phổ biến khác khiến thứ hạng giảm là do Google không còn lập chỉ mục (index) các trang quan trọng của bạn. Việc mất chỉ mục đồng nghĩa với việc những trang đó không còn xuất hiện trong kết quả tìm kiếm, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến lưu lượng truy cập và thứ hạng chung của website.

Để kiểm tra tình trạng này, bạn có thể:

• Truy cập Google Search Console và xem báo cáo về lập chỉ mục (Index Coverage)
• Sử dụng lệnh tìm kiếm trên Google với cú pháp site:yourdomain.com/tentrang để kiểm tra xem trang cụ thể có còn xuất hiện trong kết quả tìm kiếm hay không

Ví dụ, nếu bạn sử dụng lệnh site: và không tìm thấy trang dịch vụ chính của mình trong kết quả, rất có thể trang đó đã bị lỗi kỹ thuật hoặc bị Google loại bỏ khỏi chỉ mục.

Khác với phương pháp tìm kiếm thủ công, Google Search Console sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết hơn về nguyên nhân khiến một trang không được lập chỉ mục. Điều này giúp bạn nhanh chóng phát hiện và xử lý các lỗi liên quan.

Bạn cần đặc biệt quan tâm đến những trang có giá trị kinh doanh cao như trang landing page, trang dịch vụ hay các bài viết SEO quan trọng. Nếu những trang này xuất hiện trong mục “Lý do trang không được lập chỉ mục” trong báo cáo của Google Search Console, bạn cần ưu tiên xử lý ngay.

Một số lỗi kỹ thuật phổ biến khiến trang bị loại khỏi chỉ mục gồm:

• Gắn nhầm thẻ noindex trên trang.
• Trang bị chặn bởi file robots.txt không cho phép Google truy cập.
• Lỗi máy chủ hoặc lỗi kết nối khiến Googlebot không thể tải trang.

1.3. Kiểm tra dữ liệu từ Google Search Console và Google Analytics

Sau khi nhận thấy dấu hiệu tụt hạng, bước tiếp theo bạn cần thực hiện là khai thác triệt để dữ liệu từ Google Search Console và Google Analytics. Đây là hai công cụ không thể thiếu để phân tích sâu về tình trạng lưu lượng truy cập tự nhiên và hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến sự biến động thứ hạng.

Google Search Console cung cấp một cái nhìn tổng thể về cách thức website của bạn đang hoạt động trên công cụ tìm kiếm Google. Cụ thể, bạn có thể theo dõi các chỉ số quan trọng như:

• Vị trí trung bình của từng trang trên kết quả tìm kiếm.
• Những trang và từ khóa đang mất lưu lượng truy cập organic.
• Số lần hiển thị (impressions), số lượt nhấp (clicks) và tỷ lệ nhấp (CTR) trên mỗi trang hoặc từ khóa.

Những dữ liệu này chính là nền tảng giúp bạn xác định chính xác thời điểm và nguyên nhân gây ra hiện tượng tụt hạng, từ đó có hướng xử lý phù hợp.

Sử dụng tính năng so sánh (Compare) trong báo cáo hiệu suất của GSC

Trong phần báo cáo Search Results của Google Search Console, hãy tận dụng tính năng “Compare” để so sánh dữ liệu giữa các khoảng thời gian khác nhau, ví dụ so sánh theo năm (year-over-year) hoặc các mốc tùy chỉnh mà bạn quan tâm.

Phân tích này giúp bạn:

• Xác định chính xác thời điểm website đạt thứ hạng tốt và khi nào bắt đầu bị tụt hạng.
• Nhận diện các mẫu hình (pattern) đằng sau sự thay đổi về lưu lượng và thứ hạng.

Khi phân tích, bạn nên tập trung vào các yếu tố sau:

• Biến động vị trí trung bình của các trang và từ khóa quan trọng.
• Những trang hoặc từ khóa bị giảm mạnh về lượt nhấp.
• Thay đổi về tỷ lệ nhấp (CTR) và xu hướng số lần hiển thị.

Bên cạnh đó, Google Search Console cho phép bạn lọc dữ liệu theo quốc gia, thiết bị (máy tính để bàn hoặc di động) và loại trang. Việc này giúp bạn xác định liệu sự sụt giảm có tập trung vào một phân khúc cụ thể trong tổng lượng truy cập hay không, từ đó đưa ra giải pháp chính xác hơn.

Chuyển sang Google Analytics 4 (GA4) để phân tích hành vi người dùng

Sau khi đã phân tích dữ liệu từ Google Search Console, bước tiếp theo là sử dụng Google Analytics 4 (GA4) nhằm đánh giá chi tiết hơn về ảnh hưởng của sự thay đổi lưu lượng truy cập tới hành vi người dùng trên website của bạn.

Trước hết, hãy truy cập báo cáo Traffic Acquisition trong phần Acquisition để theo dõi xu hướng lưu lượng truy cập tự nhiên (organic traffic). Bạn nên chọn khoảng thời gian tùy chỉnh để xác định chính xác mốc thời điểm lưu lượng bắt đầu giảm sút.

Báo cáo này sẽ giúp bạn phân loại lưu lượng truy cập theo nguồn gốc, bao gồm organic, direct, paid, referral và các kênh khác. Qua đó, bạn có thể đánh giá xem liệu sự sụt giảm thứ hạng có đồng nghĩa với giảm traffic từ Google hay không, đồng thời phát hiện các nguồn truy cập tiềm năng khác có thể bù đắp phần nào.

Phân tích mức độ tương tác với website

Tiếp theo, bạn cần khảo sát sâu hơn về cách người dùng tương tác với từng trang trên website thông qua báo cáo Pages and Screens nằm trong phần Engagement của GA4. Chọn xem theo Page path and screen class để có dữ liệu chi tiết về từng URL.

Google Analytics 4 cung cấp nhiều chỉ số quan trọng giúp đánh giá trải nghiệm người dùng như:

• Tỷ lệ tương tác (Engagement rate).
• Số phiên có tương tác (Engaged sessions).
• Thời gian tương tác trung bình trên mỗi phiên.

Mặc dù các chỉ số này không ảnh hưởng trực tiếp đến thứ hạng trên Google, nhưng khi tỷ lệ tương tác thấp hoặc người dùng thoát trang nhanh chóng, đây là dấu hiệu cho thấy trải nghiệm người dùng chưa tốt. Điều này có thể khiến Google đánh giá thấp chất lượng trang, ảnh hưởng gián tiếp đến thứ hạng tìm kiếm.

1.4. Tận dụng công cụ SEO từ bên thứ ba để phân tích nhanh và sâu hơn

Ngoài các công cụ chính thức của Google, bạn hoàn toàn có thể sử dụng các phần mềm SEO bên thứ ba như SE Ranking để tiếp cận dữ liệu một cách trực quan, nhanh chóng và tổng hợp hơn.

Một lợi thế lớn của SE Ranking là khả năng kết nối đồng bộ với Google Analytics và Google Search Console. Điều này giúp bạn tập trung quản lý dữ liệu thứ hạng, lưu lượng truy cập và hiệu suất website trong cùng một giao diện, thuận tiện cho việc theo dõi và đưa ra quyết định.

Theo dõi thứ hạng từ khóa với Keyword Rank Tracker

Tính năng Keyword Rank Tracker trong SE Ranking cung cấp dữ liệu thứ hạng từ khóa đầy đủ, chính xác và có cấu trúc rõ ràng. Ngoài việc theo dõi vị trí hiện tại của từ khóa, công cụ còn giúp bạn phân tích thêm:

• Lượng tìm kiếm hàng tháng của từ khóa.
• Các tính năng nổi bật trên trang kết quả tìm kiếm (SERP features) như Featured Snippet, Local Pack, Knowledge Panel…
• Điểm chất lượng nội dung (Content Score).
• Chỉ số độ phủ (Visibility) cùng nhiều số liệu chuyên sâu khác.

Nếu bạn chưa từng sử dụng SE Ranking, hãy bắt đầu bằng cách tạo một dự án mới, thêm website và danh sách từ khóa cần theo dõi. Ngay khi đó, công cụ sẽ tự động thu thập dữ liệu và cung cấp báo cáo chi tiết cho bạn.

Cách phát hiện từ khóa bị tụt hạng

Để phát hiện nhanh các từ khóa mất thứ hạng, hãy truy cập tab Detailed để xem biến động chi tiết. Cột Dynamics sẽ thể hiện các con số màu đỏ cho những từ khóa bị tụt hạng rõ ràng, giúp bạn dễ dàng nhận diện các vấn đề cần ưu tiên giải quyết.

Bạn cũng có thể sử dụng bộ lọc để tập trung chỉ vào những từ khóa đang giảm vị trí. Nếu muốn phân tích kỹ hơn, hãy kiểm tra vị trí hiện tại của từ khóa trên SERP và các tính năng xuất hiện quanh từ khóa đó để hiểu rõ hơn về bối cảnh cạnh tranh.

Phân tích xu hướng biến động thứ hạng theo thời gian

Khi muốn xác định mức độ ổn định của tình trạng tụt hạng, bạn nên xem xét dữ liệu trong một khoảng thời gian dài, có thể lên đến hai năm nếu dữ liệu đã đủ dày.

Tab Historical trong SE Ranking sẽ cho phép bạn so sánh thứ hạng hiện tại với thời điểm bạn bắt đầu theo dõi dự án (baseline). Việc này giúp bạn có được cái nhìn tổng quan về xu hướng dài hạn, từ đó lên kế hoạch điều chỉnh chiến lược phù hợp.

Lưu ý quan trọng là dữ liệu thứ hạng trước khi bạn tạo project sẽ không được lưu lại. Vì vậy, việc thiết lập theo dõi sớm sẽ giúp bạn xây dựng nền dữ liệu mạnh, phục vụ cho các phân tích tương lai.

Xác định các trang bị tụt thứ hạng

Tab Summary cho phép bạn xem tổng quan biến động thứ hạng theo từng trang. Kéo xuống phần Pages và chọn mục Dropped để liệt kê các URL mất vị trí trên kết quả tìm kiếm.

Chọn View all để xem chi tiết thay đổi vị trí từng trang. Từ đây, bạn có thể rà soát những trang đang bị tụt hạng, phân tích nguyên nhân và lên kế hoạch tối ưu lại nội dung, cải thiện trải nghiệm người dùng hoặc xử lý các lỗi kỹ thuật nếu phát hiện.

Đo lường mức độ ảnh hưởng khi thứ hạng từ khóa bị tụt

Sau khi đã thu thập đầy đủ dữ liệu về các truy vấn tìm kiếm và các trang bị tụt thứ hạng, bước tiếp theo không phải là vội vàng xử lý ngay lập tức mà là đo lường chính xác mức độ ảnh hưởng của các đợt tụt hạng đó. Đồng thời, bạn cần tổ chức lại dữ liệu sao cho dễ dàng phân tích và đưa ra quyết định chiến lược phù hợp.

Bắt đầu bằng cách đo lường đúng mức độ ảnh hưởng

Một sai lầm phổ biến mà nhiều người gặp phải là chỉ nhìn vào bảng điều khiển (dashboard) mặc định của công cụ SEO và cho rằng như vậy là đủ. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng những công cụ có tính năng nâng cao như Rank Tracker, bạn có thể khai thác dữ liệu một cách linh hoạt hơn, ví dụ:

• Kết nối API để xuất dữ liệu tự động ra Google Sheets, giúp thao tác nhanh và dễ tùy biến.
• Tạo các dashboard tùy chỉnh trên nền tảng Looker Studio (trước đây là Data Studio) để trực quan hóa các chỉ số quan trọng theo đúng nhu cầu.
• Tích hợp dữ liệu với các công cụ BI (Business Intelligence) khác để phân tích sâu hơn, từ đó phát hiện ra những insight giá trị cho việc tối ưu.

Điều quan trọng ở đây là bạn nên phân tích dữ liệu theo cách phù hợp với workflow và hệ thống báo cáo hiện tại của bạn, thay vì chỉ giới hạn trong giao diện mặc định của một công cụ nào đó. Việc này giúp bạn chủ động kiểm soát dữ liệu, tăng hiệu quả phân tích và quyết định.

Sắp xếp dữ liệu theo cấu trúc để nhận diện vấn đề

Khi rà soát danh sách các từ khóa bị tụt hạng, bạn nên lập bảng dữ liệu chi tiết, ghi lại các truy vấn có xu hướng giảm đều theo thời gian gần đây. Mỗi truy vấn nên có các thông tin sau để dễ phân tích:

• Thứ hạng hiện tại và thứ hạng trước khi bị tụt
• Từ khóa thuộc cụm chủ đề (keyword cluster) nào
• Mức độ giảm (số bậc tụt hạng)
• Loại nội dung liên quan đến từ khóa (ví dụ: bài blog, trang đích, trang sản phẩm…)
• Trạng thái index của trang (có bị deindex, noindex, canonical không?)
• Các yếu tố kỹ thuật hoặc onpage liên quan (ví dụ lỗi crawl, tốc độ tải trang, nội dung trùng lặp…)

Việc tổ chức dữ liệu theo cấu trúc này sẽ giúp bạn phát hiện ra các mẫu hình (pattern), ví dụ:

• Tụt hạng chỉ xảy ra ở nhóm bài blog
• Hoặc toàn bộ cụm từ khóa liên quan đến một dịch vụ cụ thể bị ảnh hưởng
• Thậm chí có thể là tình trạng tụt hạng diện rộng trên toàn bộ website

Từ đó, bạn sẽ có được cái nhìn tổng quan và chính xác về nguyên nhân gốc rễ thay vì phải xử lý rời rạc, từng trang một cách bị động. Đây chính là bước nền tảng để xây dựng kế hoạch khắc phục bài bản, tối ưu hiệu quả và bền vững.

2. Loại trừ các yếu tố bên ngoài gây tụt hạng

Trước khi bắt tay vào việc kiểm tra kỹ thuật hoặc tối ưu lại nội dung trên website, điều quan trọng nhất là xác định xem nguyên nhân tụt hạng có thực sự xuất phát từ những yếu tố nằm trong tầm kiểm soát của bạn hay không. Trên thực tế, không ít trường hợp thứ hạng giảm không phải do lỗi nội bộ mà do các yếu tố khách quan bên ngoài, ví dụ như án phạt từ Google hoặc các đợt cập nhật thuật toán lớn.

2.1. Kiểm tra án phạt thủ công trên Google Search Console

Mặc dù các án phạt thủ công (manual penalty) hiện nay đã hiếm gặp hơn, việc kiểm tra vẫn là bước không thể bỏ qua. Bạn hãy truy cập vào Google Search Console, vào phần Security & Manual Actions > Manual Actions để xem liệu Google có cảnh báo hoặc xử phạt trang web của bạn hay không.

Nếu website không gặp vấn đề, bạn sẽ nhận được thông báo “No issues detected”. Ngược lại, nếu có án phạt, Google sẽ liệt kê chi tiết các lỗi kèm theo hướng dẫn xử lý. Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến án phạt bao gồm:

• Trang web bị spam bởi bên thứ ba không kiểm soát được.
• Nội dung do người dùng tạo ra nhưng chứa spam hoặc nội dung không phù hợp.
• Sử dụng hosting miễn phí dễ bị lợi dụng để spam.
• Lỗi trong dữ liệu có cấu trúc (structured data).
• Liên kết không tự nhiên cả đến và đi từ website.
• Nội dung mỏng, thiếu giá trị thực tế cho người dùng.
• Thao tác gian lận như cloaking (ẩn nội dung thật với Google) hoặc chuyển hướng lén lút.
• Nhồi nhét từ khóa hoặc sử dụng văn bản ẩn.
• Vi phạm chính sách nội dung AMP hoặc chuyển hướng riêng biệt cho người dùng di động (mobile sneaky redirects).
• Lạm dụng độ uy tín của trang (site reputation abuse).
• Vi phạm quy định của Google News & Discover.

Những án phạt này rất nghiêm trọng vì Google có thể loại bỏ trang hoặc thậm chí toàn bộ website khỏi chỉ mục tìm kiếm nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách.

2.2. Thứ hạng bị ảnh hưởng bởi các bản cập nhật thuật toán của Google

Google liên tục cập nhật thuật toán để nâng cao chất lượng kết quả tìm kiếm, do đó các đợt thay đổi này luôn là nguyên nhân phổ biến dẫn đến biến động thứ hạng. Mục tiêu của Google là ưu tiên nội dung có giá trị thực sự và phù hợp với mục đích tìm kiếm của người dùng. Nếu website của bạn không còn đáp ứng được tiêu chí đó, việc tụt hạng là điều không thể tránh khỏi.

Chỉ trong năm 2024, Google đã triển khai bảy bản cập nhật lớn, bao gồm bốn lần Core Update và ba lần Spam Update. Bên cạnh đó còn có sự cố thuật toán nghiêm trọng vào ngày 15/08 khiến nhiều website biến mất khỏi kết quả tìm kiếm trong gần năm ngày.

• Core Update ảnh hưởng đến cách Google đánh giá chất lượng nội dung, độ tin cậy và mức độ phù hợp với mục đích tìm kiếm. Nếu nội dung của bạn không theo kịp các tiêu chí mới, dù có nhiều backlink chất lượng hay tối ưu kỹ thuật tốt, bạn vẫn có nguy cơ bị tụt hạng.
• Spam Update tập trung vào việc xử lý các website vi phạm nguyên tắc quản trị, sử dụng các thủ thuật spam như liên kết xấu, nội dung rác hoặc thao túng kết quả tìm kiếm. Dù không tác động toàn ngành, nhưng nếu bạn đang sử dụng các phương pháp lách luật, khả năng bị phạt là rất cao.

Cách kiểm tra xem website có bị ảnh hưởng bởi thuật toán hay không?

Để xác định chính xác, công cụ như Rank Tracker sẽ là trợ thủ đắc lực cho bạn. Rank Tracker cung cấp biểu đồ theo dõi các chỉ số quan trọng như:

• Vị trí trung bình của từ khóa (Average Position).
• Dự đoán lượng truy cập (Traffic Forecast).
• Độ hiển thị trên kết quả tìm kiếm (Search Visibility)

Đặc biệt, các thời điểm Google cập nhật thuật toán được đánh dấu rõ ràng trên biểu đồ. Bạn chỉ cần rê chuột vào các điểm đánh dấu để xem chi tiết từng bản cập nhật. Nếu thời điểm tụt hạng của website trùng khớp với các bản cập nhật này, gần như chắc chắn Google Update là nguyên nhân chính.

2.3. Nghiên cứu đối thủ đang chiếm vị trí của bạn trên Google

Khi bạn đã loại trừ các yếu tố bên ngoài như cập nhật thuật toán Google hay án phạt thủ công nhưng vẫn chưa tìm ra nguyên nhân khiến website tụt hạng, bước tiếp theo quan trọng là xác định xem ai đang thay thế vị trí của bạn trên kết quả tìm kiếm. Việc đối thủ vượt lên không phải ngẫu nhiên mà thường xuất phát từ những nỗ lực cụ thể và chiến lược bài bản của họ.

Các đối thủ có thể dẫn đầu vì nhiều lý do khác nhau, bao gồm:

• Cải thiện nội dung một cách sâu sắc và chính xác, đáp ứng đúng mục đích tìm kiếm (user intent) của người dùng.
• Tối ưu từ khóa sát với nhu cầu thực tế, giúp họ tiếp cận đúng đối tượng khách hàng.
• Xây dựng hệ thống backlink chất lượng cao và được duy trì thường xuyên để củng cố độ uy tín của trang.
• Đầu tư nghiêm túc và có kế hoạch cho từng trang nội dung trên website, đảm bảo mỗi trang đều phát huy tối đa tiềm năng.

Bắt đầu từ nghiên cứu tên miền đối thủ

Để phân tích chi tiết hơn, bạn hãy sử dụng công cụ Competitive Research bằng cách nhập tên miền đối thủ. Tại phần Organic Traffic Research, bạn sẽ tiếp cận toàn bộ dữ liệu liên quan đến hiệu suất tìm kiếm tự nhiên của họ.

Phần đầu tiên bạn cần chú ý là tab Keywords. Tại đây, bảng thống kê sẽ hiển thị những từ khóa mang lại nhiều lưu lượng truy cập nhất cho đối thủ. Những chỉ số quan trọng bao gồm:

• Độ khó của từ khóa (keyword difficulty).
• Vị trí hiện tại trên Google của từ khóa đó.
• Lượng tìm kiếm trung bình hàng tháng (search volume).
• Mục đích tìm kiếm của người dùng (search intent).
• Các tính năng đặc biệt trên trang kết quả (SERP features) như featured snippet hay site links.
• Ước tính lượng truy cập website thu về từ từng từ khóa.

Từ những dữ liệu này, bạn có thể đối chiếu trực tiếp với danh sách từ khóa mà website mình đang tụt hạng để phát hiện những điểm yếu cần cải thiện hoặc cơ hội để bứt phá.

Kiểm tra hệ thống backlink của đối thủ

Nếu nghi ngờ đối thủ đang đẩy mạnh hoạt động xây dựng backlink, hãy chuyển sang phần Backlinks trong tổng quan. Tại đây, bạn sẽ nắm được xu hướng phát triển hệ thống backlink của họ, tổng số lượng liên kết cùng với các chi tiết cụ thể về từng backlink như nguồn gốc, loại anchor text và thời gian xuất hiện.

Đây là nguồn thông tin vô cùng giá trị giúp bạn hiểu rõ đối thủ đang hợp tác với những website nào, liệu họ có đang tận dụng guest post hay các chiến dịch PR báo chí để gia tăng sức mạnh liên kết hay không.

So sánh từ khóa để phát hiện “khoảng trống”

Trong tab Competitors thuộc phần Organic Traffic Research, bạn có thể chọn mục Compare with your domain để so sánh danh sách từ khóa mà đối thủ đang sở hữu nhưng bạn chưa có. Tính năng này giúp bạn tìm ra những từ khóa tiềm năng, phù hợp với ngành nghề hoặc cụm chủ đề kinh doanh, nhưng đang bị bỏ sót trên website của mình.

Phát hiện những khoảng trống này là bước quan trọng để bạn xây dựng kế hoạch nội dung, cải thiện thứ hạng và lấy lại vị trí đã mất.

Phân tích các trang có hiệu suất cao nhất của đối thủ

Tiếp theo, tại tab Pages, bạn sẽ thấy danh sách các trang cụ thể đang thu hút nhiều lưu lượng truy cập tự nhiên nhất cho đối thủ. Đây là nơi tập trung phân tích những chỉ số chính như:

• Lượng traffic ước tính mà mỗi trang đem lại.
• Tổng số từ khóa mà trang đó đang xếp hạng.
• Phân bổ từ khóa theo từng mục đích tìm kiếm như thông tin, điều hướng hay giao dịch.

Bạn cũng có thể sử dụng tính năng phân tích SEO Onpage trực tiếp trên từng URL để đánh giá chi tiết nội dung, cấu trúc liên kết nội bộ và các yếu tố kỹ thuật. Từ đó, bạn rút ra được các điểm cần tối ưu để nâng cao hiệu quả cho website của mình.

Cuối cùng, một tính năng quan trọng không thể bỏ qua là khả năng theo dõi và so sánh thứ hạng từ khóa của bạn và đối thủ theo thời gian. Nếu bạn nhận thấy đối thủ liên tục cải thiện thứ hạng ở những truy vấn mà website bạn đang tụt, đây chính là dấu hiệu rõ ràng họ đang áp dụng chiến lược hiệu quả. Việc theo dõi này giúp bạn kịp thời điều chỉnh kế hoạch, áp dụng các biện pháp phù hợp để không bị bỏ lại phía sau.

2.4. Theo dõi sự thay đổi của SERP để hiểu nguyên nhân tụt hạng

Một trong những nguyên nhân chính khiến thứ hạng từ khóa biến động mạnh trong thời gian gần đây chính là do Google liên tục thay đổi cách hiển thị kết quả tìm kiếm, gọi tắt là SERP (Search Engine Results Page). Google không ngừng tối ưu trải nghiệm người dùng bằng cách thử nghiệm giao diện mới, bổ sung tính năng tiên tiến và điều chỉnh thứ tự hiển thị các yếu tố trên trang kết quả.

Chẳng hạn, theo nghiên cứu tháng 11 năm 2024, tính năng AI Overviews – một công cụ tóm tắt nội dung bằng trí tuệ nhân tạo – đã xuất hiện trên 18.76% các truy vấn tìm kiếm trên desktop tại thị trường Mỹ. Đây chỉ là một trong nhiều yếu tố mới mà Google đang áp dụng, bao gồm khả năng lập kế hoạch trực tiếp trên SERP, giao diện tìm kiếm được tổ chức lại bởi AI và chức năng tìm kiếm qua video bằng Google Lens. Những thay đổi này tạo ra xu hướng mới ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi tìm kiếm và kết quả của bạn.

Với mức độ thay đổi liên tục và nhanh chóng của Google, việc theo dõi những cập nhật này bằng cách thủ công gần như là không thể. May mắn thay, bạn không cần phải tự mình đối mặt với thách thức này. Công cụ AI Results Tracker của SE Ranking sẽ hỗ trợ bạn theo dõi chính xác:

• Những từ khóa nào trong danh sách của bạn đang kích hoạt tính năng AI Overviews.
• Các đường link và tên miền mà Google chọn làm nguồn tham khảo trong phần tóm tắt AI.
• Biến động của các link tham khảo này theo thời gian.
• Mức độ trùng lặp giữa kết quả do AI tạo ra và kết quả organic truyền thống.
• Tác động của các yếu tố này đến lưu lượng truy cập (traffic) của website.

Nhờ đó, bạn có thể nhanh chóng đánh giá và điều chỉnh chiến lược SEO phù hợp để duy trì và phát triển thứ hạng bền vững.

Hiểm họa từ kết quả “zero-click” dù thứ hạng không bị tụt

Thứ hạng từ khóa dù không bị giảm, nhưng các tính năng mới trên SERP vẫn có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ nhấp chuột (click) vào website của bạn. Hiện tượng này gọi là “zero-click”, nghĩa là người dùng nhận được câu trả lời ngay trên trang kết quả mà không cần truy cập thêm bất kỳ trang web nào.

Các dạng phổ biến của kết quả zero-click bao gồm đoạn trích nổi bật (Featured Snippet), bảng thông tin kiến thức (Knowledge Panel), phần câu hỏi thường gặp (People Also Ask), các bản tóm tắt AI Overviews, cũng như các kết quả nhanh như dự báo thời tiết, tỷ giá hay ngày lễ.

Hiểu rõ hiện tượng này sẽ giúp bạn không chỉ tập trung vào vị trí xếp hạng mà còn cần tối ưu để thu hút sự chú ý và hành động từ người dùng.

Bài học quan trọng là bạn không nên chỉ tập trung tối ưu nội dung cho vị trí xếp hạng truyền thống mà cần chủ động theo dõi và phân tích các thay đổi trên SERP. Từ đó, bạn có thể điều chỉnh nội dung phù hợp với các tính năng mới xuất hiện bên cạnh từng từ khóa mục tiêu.

Để kiểm tra từ khóa nào của bạn đang có tính năng SERP đi kèm, bạn hãy truy cập vào mục Rankings, chọn phần Detailed trong dự án từ khóa của mình. Quan sát cột SERP Features, bạn sẽ thấy:

• Biểu tượng màu xanh dương thể hiện trang của bạn đang xuất hiện trong vị trí tính năng SERP.
• Biểu tượng màu xám cho biết vị trí đó đang thuộc về website khác.
• Nếu không có biểu tượng nào, nghĩa là từ khóa đó chưa kích hoạt tính năng SERP đặc biệt nào

Việc theo dõi chi tiết này sẽ giúp bạn nắm bắt xu hướng và tận dụng hiệu quả các cơ hội mới trên Google, góp phần nâng cao hiệu quả chiến dịch SEO một cách toàn diện.

3. Kiểm tra sức khỏe kỹ thuật của website

Khi đã loại trừ các nguyên nhân bên ngoài ảnh hưởng đến thứ hạng, lúc này việc xem xét các vấn đề kỹ thuật bên trong website trở nên vô cùng quan trọng. Những lỗi kỹ thuật dù nhỏ cũng có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến vị trí trên công cụ tìm kiếm và ảnh hưởng trực tiếp đến lượng truy cập tự nhiên. Cách hiệu quả nhất để phát hiện những vấn đề này là thực hiện một cuộc site audit tổng thể.

Công cụ Website Audit của SE Ranking hỗ trợ kiểm tra website theo hơn 115 tiêu chí đa dạng. Qua đó, công cụ sẽ cung cấp một báo cáo chi tiết, liệt kê các lỗi phát hiện được, mức độ nghiêm trọng của từng lỗi, cùng với hướng dẫn cụ thể để khắc phục. Điểm sức khỏe website (health score) sẽ phản ánh rõ tình trạng tổng thể, dựa trên các yếu tố như bảo mật, chuyển hướng, liên kết gãy, nội dung và nhiều tiêu chí kỹ thuật khác.

Từ bản cập nhật 2.0, health score còn đánh giá đồng thời mức độ nghiêm trọng của lỗi và phạm vi ảnh hưởng (số lượng trang bị lỗi), giúp bạn có cái nhìn chính xác và toàn diện hơn về hiệu suất kỹ thuật của website.

Sau khi hoàn tất kiểm tra, hãy tập trung vào những lỗi kỹ thuật có khả năng ảnh hưởng lớn đến thứ hạng và giảm lượng traffic tự nhiên của bạn.

Một số lỗi kỹ thuật phổ biến cần đặc biệt lưu ý

1- Tốc độ tải trang chậm

Người dùng không chịu nổi trang web tải chậm và Google cũng không đánh giá cao trải nghiệm kém này. Theo tiêu chuẩn Core Web Vitals, tốc độ tải trang là một trong những yếu tố xếp hạng quan trọng nhất. Hãy rà soát kỹ các trang có tốc độ tải thấp trong báo cáo, tối ưu lại mã HTML, và kiểm tra hiệu suất máy chủ để đảm bảo trang vận hành mượt mà.

2- Thay đổi file robots.txt

File robots.txt đóng vai trò hướng dẫn công cụ tìm kiếm xác định những trang nào được phép thu thập dữ liệu và những trang nào bị chặn. Sau mỗi lần thay đổi hoặc chuyển đổi website, bạn cần kiểm tra kỹ xem file này có vô tình chặn Googlebot truy cập vào các nội dung quan trọng không. Một sai sót nhỏ ở đây có thể làm các trang chủ chốt bị ẩn với Google, dẫn đến tụt hạng nghiêm trọng.

3- Trang lỗi 4XX

Đặc biệt lỗi 404 (trang không tìm thấy) tạo ra trải nghiệm tệ cho người dùng khi họ gặp phải “ngõ cụt”. Bên cạnh đó, các liên kết nội bộ dẫn đến trang lỗi cũng gây lãng phí “crawl budget” của Google và làm suy yếu tín hiệu chất lượng tổng thể của website. Bạn nên rà soát, sửa hoặc loại bỏ các liên kết gãy, đồng thời thay thế bằng các trang hợp lệ để đảm bảo trải nghiệm mượt mà.

4- Chuyển hướng (Redirect)

Việc chuyển hướng quá nhiều hoặc chuyển hướng lỗi không chỉ làm chậm website mà còn gây khó khăn cho công cụ tìm kiếm trong việc hiểu cấu trúc trang. Bạn cần đảm bảo tất cả redirect đều có mục đích rõ ràng và được cấu hình chính xác theo chuẩn redirect 301. Tránh tạo ra vòng lặp chuyển hướng hoặc chuỗi chuyển hướng dài gây mất tín hiệu.

5- Thẻ canonical

Thiếu hoặc cấu hình sai thẻ canonical khiến Google khó xác định phiên bản chính thức của trang để lập chỉ mục và xếp hạng. Hậu quả là tín hiệu SEO bị phân tán trên các trang có nội dung tương tự, làm giảm sức mạnh tổng thể. Hãy sử dụng thẻ canonical đúng cách, chỉ áp dụng trên những trang có nội dung gần giống nhau.

6- Thẻ hreflang

Nếu website của bạn phục vụ đa ngôn ngữ hoặc nhiều vùng miền, thẻ hreflang là công cụ quan trọng giúp Google hiển thị đúng nội dung cho đúng đối tượng người dùng. Thiết lập sai thẻ này sẽ khiến người dùng nhận được nội dung không phù hợp về ngôn ngữ hoặc khu vực, làm tăng tỷ lệ thoát trang, đồng thời gửi tín hiệu tiêu cực đến Google về mức độ liên quan của trang với truy vấn.

4. Kiểm tra và đánh giá lại nội dung

Có hai lý do chính khiến nội dung kém chất lượng hoặc chưa tối ưu có thể khiến thứ hạng website của bạn tụt giảm:

• Google liên tục cập nhật thuật toán tập trung vào nội dung chất lượng, nên các nội dung yếu, thiếu giá trị rất khó cạnh tranh trên kết quả tìm kiếm.
• Thiếu các yếu tố E-E-A-T (Experience, Expertise, Authoritativeness, Trustworthiness tương đương kinh nghiệm, chuyên môn, uy tín và độ tin cậy) khiến Google đánh giá thấp và giảm thứ hạng trang.

Ngoài ra, việc chỉnh sửa, cập nhật hoặc xóa bỏ nội dung đôi khi cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến vị trí trên Google nếu không được thực hiện đúng cách.

Bước đầu trong audit nội dung, bạn cần tự đặt câu hỏi:

• Trang nào cần được nâng cấp hoặc làm mới?
• Từ khóa nào quan trọng và cần tập trung tối ưu để đạt thứ hạng cao?
• Nội dung nào đã cũ cần cập nhật, còn nội dung nào vẫn còn giá trị nên giữ nguyên?
• Có cần tăng cường yếu tố E-E-A-T cho trang hay nên loại bỏ hoàn toàn nếu nội dung quá yếu?

Việc trả lời các câu hỏi này giúp bạn định hướng rõ ràng khi audit nội dung, từ đó không chỉ cải thiện lượng traffic tự nhiên mà còn nâng cao chỉ số tương tác người dùng. Audit nội dung nên được thực hiện định kỳ, tốt nhất là chủ động làm trước khi thứ hạng bắt đầu tụt.

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn, có thể tham khảo thêm bài viết chi tiết về Google Page Quality Guidelines của chúng tôi.

Một số lỗi nghiêm trọng về nội dung cần tránh

1- Nội dung trùng lặp (Duplicate content) bao gồm các trường hợp:

• Nội dung giống hệt nhau hoặc sao chép nguyên bản từ trang khác.
• Nội dung do AI tạo nhưng thiếu sự kiểm duyệt và bổ sung giá trị từ con người.
• Nội dung chỉ chỉnh sửa nhẹ mà không tạo ra sự khác biệt rõ ràng.

Nội dung trùng lặp làm giảm uy tín website và gây khó khăn cho Google trong việc xác định phiên bản chính để ưu tiên xếp hạng (canonical). Lỗi này không chỉ xảy ra ở phần nội dung mà còn ở các meta tags như tiêu đề, mô tả.

Bạn có thể sử dụng báo cáo Website Audit của SE Ranking để nhanh chóng phát hiện các trang có nội dung hoặc meta trùng lặp, từ đó xử lý kịp thời.

2- Keyword cannibalization (Nội dung cạnh tranh từ khóa nội bộ)

Tình trạng này xảy ra khi nhiều trang trên cùng website cạnh tranh với nhau cho nhóm từ khóa tương tự và mục đích tìm kiếm giống nhau, làm phân tán tín hiệu SEO và khiến thứ hạng giảm. Đây là lỗi khó nhận biết nhưng rất quan trọng.

Bạn có thể dùng công cụ Insights của chúng tôi để phát hiện các nhóm từ khóa có khả năng bị cannibalize và nhận đề xuất cải thiện.

3- Nhồi nhét từ khóa (Keyword stuffing)

Việc lạm dụng từ khóa một cách thái quá nhằm thao túng thứ hạng không những không mang lại hiệu quả mà còn dễ bị Google phạt. Người dùng cũng sẽ nhanh chóng rời bỏ trang khi gặp nội dung kém tự nhiên, lặp đi lặp lại quá nhiều từ khóa.

Để tối ưu từ khóa đúng cách, bạn có thể tham khảo bài hướng dẫn chi tiết của chúng tôi về cách tránh nhồi nhét từ khóa.

5. Đánh giá backlink của website

Backlink từ lâu đã được xác định là một trong những yếu tố xếp hạng trọng yếu nhất trong SEO. Khi một trang web có uy tín trỏ liên kết về website của bạn, điều đó tương đương với việc họ đang bảo chứng cho chất lượng và tính hữu ích của nội dung bạn cung cấp. Google đánh giá cao những liên kết từ các trang có độ uy tín cao và sẽ ưu tiên nâng thứ hạng cho các trang nhận được nhiều backlink chất lượng.

Tuy nhiên, không phải mọi backlink đều mang lại lợi ích. Một số liên kết kém chất lượng hoặc các vấn đề liên quan đến backlink có thể gây tổn hại đến hồ sơ liên kết của bạn, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực về thứ hạng tìm kiếm.

5.1. Backlink bị mất

Backlink có thể biến mất vì nhiều lý do. Chủ sở hữu website có thể xóa bỏ hoặc cập nhật trang dẫn đến việc link đến website bạn bị gỡ bỏ. Một số trang có thể tái cấu trúc hoặc thay đổi nội dung, làm mất đi liên kết đến bạn. Đôi khi, họ đơn giản là không còn thấy liên kết phù hợp và quyết định loại bỏ.

Việc mất đi backlink, đặc biệt là từ các website có độ uy tín cao, sẽ làm giảm đi “link juice” – tức giá trị truyền tải từ các backlink đó – ảnh hưởng trực tiếp đến vị trí của bạn trên bảng xếp hạng Google.

Để kiểm tra những backlink bị mất, bạn có thể sử dụng công cụ Backlink Checker của chúng tôi. Trong phần báo cáo “Lost Backlinks”, bạn sẽ thấy chi tiết các backlink bị mất cùng các chỉ số quan trọng như Domain Trust, Page Trust, lưu lượng truy cập, anchor text, URL đích và mức độ độc hại. Từ đó, bạn dễ dàng quyết định nên tập trung lấy lại những backlink giá trị hay tìm kiếm các backlink chất lượng mới để thay thế.

5.2. Referring domains mất uy tín

Ngay cả khi backlink vẫn còn tồn tại, bạn cũng không thể bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe của các domain trỏ về website. Có thể các domain này đã mất uy tín do những thay đổi từ thuật toán Google, bị phạt thủ công, hoặc thậm chí bị loại khỏi chỉ mục tìm kiếm. Khi đó, backlink từ những domain này không còn mang lại giá trị tích cực như trước.

Báo cáo “Referring Domains” trong công cụ Backlink Checker sẽ giúp bạn theo dõi trạng thái các domain liên kết hiện tại, domain mới và domain đã mất. Bạn cũng sẽ thấy điểm Domain Trust và số lượng backlink từ từng domain. Đây là cơ sở quan trọng để bạn xác định cần gia tăng backlink từ những domain có uy tín cao hơn, đồng thời giảm phụ thuộc vào các nguồn kém chất lượng.

5.3. Backlink độc hại

Backlink độc hại là những liên kết có dấu hiệu không tự nhiên, đáng ngờ hoặc chất lượng thấp. Khi có một lượng lớn backlink độc hại đột ngột xuất hiện, hồ sơ backlink của bạn sẽ bị suy yếu nghiêm trọng, dẫn đến tụt hạng trên kết quả tìm kiếm.

Việc phát hiện và xử lý backlink độc hại cần được ưu tiên hàng đầu. Bạn nên bắt đầu bằng cách audit toàn bộ hồ sơ backlink để xác định những liên kết có mức độ độc hại cao. Công cụ Backlink Checker phân loại backlink theo mức độ độc hại từ cao đến thấp, giúp bạn dễ dàng lọc ra các liên kết cần xử lý.

Khi xác định được các backlink gây hại, bước tiếp theo là liên hệ với chủ website để yêu cầu gỡ bỏ một cách lịch sự và chuyên nghiệp. Nếu không thành công, bạn có thể đưa các backlink đó vào danh sách Disavow trong công cụ của chúng tôi để theo dõi.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc thêm backlink vào danh sách Disavow trong hệ thống không đồng nghĩa Google sẽ tự động bỏ qua những liên kết đó. Bạn cần xuất file Disavow và tải lên công cụ Disavow của Google để hoàn tất quá trình. Hơn nữa, Disavow nên được sử dụng một cách thận trọng, chỉ khi thật sự cần thiết, bởi không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả như mong đợi. Đây cũng là quan điểm được John Mueller – chuyên gia của Google – chia sẻ trong nhiều tài liệu chính thức.

6. Theo dõi sớm những biến động giảm thứ hạng trên Google

Một trong những cách hiệu quả nhất để giảm thiểu thiệt hại khi thứ hạng trên Google có dấu hiệu tụt giảm chính là thiết lập hệ thống theo dõi sớm và liên tục. Việc phát hiện kịp thời những biến động này sẽ giúp bạn chủ động xử lý, tránh tình trạng lượng truy cập bị ảnh hưởng nghiêm trọng và kéo dài.

6.1. Theo dõi thay đổi chi tiết trên từng trang

Bên cạnh việc giám sát tổng thể thứ hạng từ khóa qua các báo cáo lịch sử như trong công cụ Rank Tracker, bạn nên tập trung theo dõi các thay đổi cụ thể trên từng trang chủ chốt, đặc biệt là những trang mang lại lưu lượng truy cập lớn.

Công cụ Page Changes Monitor của SE Ranking cho phép bạn nhận thông báo nhanh chóng qua email hoặc ngay trên trung tâm thông báo của nền tảng khi phát hiện những thay đổi trên các yếu tố quan trọng như tiêu đề (title), mô tả (description), từ khóa, thẻ heading, nội dung, thẻ canonical, trạng thái lập chỉ mục (indexing status) hay các liên kết nội bộ. Nhờ đó, khi thứ hạng một trang bị tụt, bạn sẽ nhanh chóng xác định được nguyên nhân liên quan đến sự thay đổi trên trang đó.

6.2. Nhận cảnh báo tự động khi có biến động lớn

Công cụ Insights của SE Ranking cung cấp một lớp cảnh báo bổ sung bằng cách tự động phát hiện những biến động đáng chú ý về hiệu suất trên Google. Khi có sự giảm đột ngột về số lần hiển thị (impressions) hoặc số lượt nhấp chuột (clicks) trên các trang hoặc từ khóa quan trọng, hệ thống sẽ gửi thông báo để bạn kịp thời can thiệp.

Để sử dụng tính năng này, bạn chỉ cần kết nối dự án SE Ranking với Google Search Console, sau đó vào phần Insights và chọn mục “Keywords for which impressions or clicks have significantly decreased”. Tại đây, bạn sẽ xem được danh sách các từ khóa và trang bị ảnh hưởng trong khoảng thời gian bạn lựa chọn, kèm theo các đề xuất hành động cụ thể.

Việc tìm ra nguyên nhân khiến thứ hạng Google tụt không dễ dàng, nhưng hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu để xử lý hiệu quả. Khi đã có công cụ và quy trình theo dõi phù hợp, bạn hoàn toàn có thể lấy lại vị trí top đầu trên Google.

Nếu cần hỗ trợ chuyên sâu, dịch vụ SEO của SEONGON luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Liên hệ với chúng tôi ngay để được tư vấn chiến lược SEO hiệu quả, giúp website phát triển bền vững và nâng tầm thương hiệu.